Ραγδαίες γεωπολιτικές ανακατατάξεις καταγράφει η Συρία μετά την πτώση του καθεστώτος Μπασάρ Αλ-Άσαντ στις 9 Δεκεμβρίου 2024, με τον προσωρινό πρόεδρο Άχμαντ Αλ-Σάραα να προσπαθεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις όλων των ισχυρών παικτών της περιοχής. Η άνοδος της σουνιτικής τζιχαντιστικής οργάνωσης Ταχρίρ Αλ-Σαμ στην εξουσία και η αντικατάσταση του ονόματος του νέου ηγέτη από *Αλ-Γκολάνι* σε *Αλ-Σάραα* σηματοδότησαν την έναρξη μιας, εκ βάθρων, νέας πολιτικής πορείας.
Νέα εξωτερική πολιτική: Τουρκική προσέγγιση και ιρανική απομάκρυνση
Η πρώτη σαφής αλλαγή στη διπλωματική πρακτική της Δαμασκού εκδηλώθηκε με την ταχεία αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία. Η Άγκυρα έγινε η πρώτη χώρα που αναγνώρισε το νέο καθεστώς και επαναλειτούργησε την πρεσβεία της, ενώ ο διορισμός του Ασαάντ Αλ-Σαϊμπάνι στην ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών - νεαρού αποφοίτου πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης - αποκάλυψε τη στενή συνεργασία των δύο κρατών. Πολιτικοί αναλυτές μιλούν πλέον ανοιχτά για "τουρκικό προτεκτοράτο", με την αυξανόμενη στρατιωτική επιρροή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία να θεωρείται δεδομένη από τη νέα Δαμασκό.
Παράλληλα, το Ιράν αποχώρησε από τη Συρία, αποσύροντας τους Φρουρούς της Επανάστασης. Η άλλοτε ξεχωριστή σχέση Δαμασκού και Τεχεράνης φαντάζει πλέον μακρινό παρελθόν, με τα ιρανικά κρατικά ΜΜΕ να τονίζουν πως η χώρα ελέγχεται πια από Σουνίτες Τζιχαντιστές. Έτσι, καταγράφηκε η πρώτη βαθιά στροφή στην περιφερειακή γεωπολιτική της Συρίας.
Επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ και «ψυχρή ανεκτικότητα» με Ρωσία, ΗΠΑ
Ενώ η αστάθεια παρέμενε, ο ισραηλινός στρατός προέλαυνε στα νότια και ο νέος σύρος πρόεδρος Άχμαντ Αλ-Σάραα επέλεξε να ρίξει τους τόνους. Σηματοδότησε τη διάθεση να κατευνάσει το Ισραήλ, τονίζοντας πως πλέον «το Ισραήλ δεν έχει λόγο ανησυχίας, καθώς το Ιράν αποχώρησε από τη Συρία». Παρότι ζητήθηκε η αποχώρηση των ισραηλινών από τις νότιες επαρχίες, δεν υπήρξε σχετικό αίτημα για τα Υψώματα του Γκολάν – τη γενέτειρα του προέδρου – που βρίσκονται υπό ισραηλινό έλεγχο από το 1967.
Η νέα διακυβέρνηση επέδειξε *ανεκτικότητα* προς τη Ρωσία, η οποία διατήρησε τις στρατιωτικές της βάσεις σε Λατάκεια και Ταρτούς. Ταυτόχρονα, οι αμερικανικές δυνάμεις συνεχίζουν να παραμένουν στις ανατολικές επαρχίες, καταδεικνύοντας πως η νέα Δαμασκός κινείται με βάση τη συνύπαρξη όλων των μεγάλων δυνάμεων.
Συρία-Ισραήλ: Επικείμενη «Συμφωνία Αβραάμ» και βουβή τουρκική συναίνεση
Καταλυτική ήταν η συνάντηση Αλ-Σάραα και Ντόναλντ Τραμπ στο Ριάντ παρουσία Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν και τουρκικού παράγοντα μέσω τηλεδιάσκεψης, όπου σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο τέθηκαν οι βάσεις για εξομάλυνση σχέσεων Συρίας-Ισραήλ. Οι επιλογές της Δαμασκού κατά τη διάρκεια του πρόσφατου "Πολέμου των 12 Ημερών" μεταξύ Ισραήλ και Ιράν ήταν ενδεικτικές: η Συρία δεν καταδίκασε την ισραηλινή επίθεση, ανέχθηκε ισραηλινές επιχειρήσεις στον εναέριο χώρο της και καταδίκασε ιρανικά πλήγματα κατά αμερικανικής βάσης στο Κατάρ.
Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, Συρία και Ισραήλ είχαν εντατικές επαφές για τη χάραξη συνόρων και το καθεστώς των ισραηλινών δυνάμεων στη χώρα, με απώτερο στόχο την υπογραφή «Συμφωνίας Αβραάμ» πριν τη λήξη της θητείας Τραμπ. Εντυπωσιακή παραμένει η *σιωπηλή αποδοχή* της Τουρκίας, η οποία μέσω συναντήσεων στο Αζερμπαϊτζάν φαίνεται να εξασφαλίζει την επιρροή της στη Μεσόγειο, με την έγκριση - όπως όλα δείχνουν - και των αμερικανικών κύκλων.
Η πρόκληση της πολυδιάστατης εξυπηρέτησης συμφερόντων
Έξι μήνες μετά τη ραγδαία αλλαγή σκηνικού, στη Συρία συνυπάρχουν ανενόχλητα όλοι οι σημαντικοί περιφερειακοί δρώντες: Τουρκία, Ισραήλ, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες. Ο προσωρινός Πρόεδρος Άχμαντ Αλ-Σάραα έχει επιλέξει να ικανοποιεί ταυτόχρονα πολλά διαφορετικά συμφέροντα. Το αναπάντητο ερώτημα παραμένει: *μέχρι πότε η Δαμασκός θα μπορεί να υπηρετεί τόσο πολλά «αφεντικά»; Και ποιο θα είναι το τελικό κόστος αυτής της στρατηγικής;*
