Σύμφωνα με το κύριο σχέδιο, ένας αγωγός από τα υπεράκτια πεδία φυσικού αερίου του Ισραήλ θα συνδεθεί με τις κυπριακές εγκαταστάσεις LNG για εξαγωγή παγκοσμίως.
Η τριμερής σύνοδος κορυφής μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα στην Ιερουσαλήμ έχει περιφερειακές επιπτώσεις λόγω της σύσφιξης της συμμαχίας ενάντια στην κοινή απειλή της Τουρκίας.
Οι συναντήσεις μεταξύ των ηγετών των χωρών και των υπουργών απέφεραν επίσης σημαντικές οικονομικές εξελίξεις.
Μία από αυτές είναι το σχέδιο σύνδεσης των υπεράκτιων πεδίων φυσικού αερίου του Ισραήλ, Leviathan, Tamar και Karish-Tanin, με εγκαταστάσεις LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) στην Κύπρο.
Αυτό ειπώθηκε στο "Globes" από έναν Ισραηλινό και έναν Έλληνα αξιωματούχο που παρευρέθηκαν στη σύνοδο κορυφής.
Οι χώρες πιστεύουν ότι τα αναμενόμενα έσοδα από τέτοιες εξαγωγές φυσικού αερίου θα πείσουν ιδιωτικές εταιρείες να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη του σχετικά μικρού αγωγού, έτσι ώστε οι ίδιες οι κυβερνήσεις να μην υποχρεωθούν να παράσχουν χρηματοδότηση για το έργο.
Στο πιο άμεσο μέλλον, η ανάπτυξη γραμμών ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου αναμένεται να ξεκινήσει επί τόπου, στο πλαίσιο του έργου διασύνδεσης για τη σύνδεση του ισραηλινού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας με το δίκτυο της ΕΕ.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ως Υπουργός Ενέργειας και Υποδομών, ο Eli Cohen έχει εξετάσει μια σειρά από επιλογές για την αποκέντρωση των δυνατοτήτων εξαγωγής φυσικού αερίου του Ισραήλ, όπως εγκαταστάσεις LNG στην ξηρά ή πλωτές εγκαταστάσεις ανοικτής θάλασσας (FLNG).
Σήμερα, το ισραηλινό φυσικό αέριο εξάγεται μόνο σε δύο χώρες: την Ιορδανία, η οποία έχει μια πολύ μικρή εγχώρια οικονομία, από την οποία ο Παναραβικός αγωγός (Fajr) διακλαδίζεται νότια προς την Αίγυπτο και τη Συρία, ακόμη και τον Λίβανο στα βόρεια.
Το δεύτερο σχέδιο αφορά έναν ξεχωριστό αγωγό που θα εκτείνεται απευθείας από το Ισραήλ στην Αίγυπτο, ο οποίος θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις.
Η αιγυπτιακή κατανάλωση ανέρχεται σε περίπου 70 BCM φυσικού αερίου ετησίως, με την εγχώρια παραγωγή να αναμένεται να μειωθεί στα 45 BCM έως το 2024, δημιουργώντας ένα κενό περίπου 25 BCM που καλύπτεται από εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από το Ισραήλ.
Ταυτόχρονα, η Αίγυπτος αντιμετωπίζει μια παρατεταμένη οικονομική κρίση και θέλει να βρει έναν τρόπο να υγροποιήσει το φυσικό αέριο στις εγκαταστάσεις LNG της, για να επωφεληθεί από τη διαφορά μεταξύ της τιμής στην οποία αγοράζει από το Ισραήλ και της τιμής του LNG στην ελεύθερη αγορά.
Αυτές οι ανάγκες οδήγησαν την Αίγυπτο, παρά τις έντονες επικρίσεις στο εσωτερικό και σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο, να υπογράψει μια τεράστια συμφωνία με τους εταίρους του Λεβιάθαν για την προμήθεια 130 BCM για περίπου 35 δισεκατομμύρια δολάρια.
Εκτεταμένες εξαγωγές προς την Αίγυπτο
Σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας και Βιομηχανίας, πέρυσι το Ισραήλ εξήγαγε 13,2 BCM και παρήγαγε 13,9 BCM για την εγχώρια οικονομία.
Συγκριτικά, το 2020 η αναλογία ήταν 4,3 BCM για τις εξαγωγές και 11,8 BCM για την εγχώρια οικονομία. Ο λόγος για αυτή την αύξηση των εξαγωγών είναι η Αίγυπτος, η οποία άρχισε να εισάγει φυσικό αέριο από το Ισραήλ το 2020 με ποσότητα 2,2 BCM εκείνο το έτος, η οποία αυξήθηκε σταθερά, συμπεριλαμβανομένης της κατά τη διάρκεια του πολέμου, έως και 10 BCM έως το 2024.
Σε αντίθεση με την Αίγυπτο, οι εξαγωγές προς την Κύπρο δεν προορίζονται για την κυπριακή ενεργειακή οικονομία. Το εξαγόμενο αέριο θα μεταφέρεται σε εγκαταστάσεις ΥΦΑ που θα κατασκευαστούν στο νησί και θα συνδεθούν με ισραηλινά πεδία για σκοπούς υγροποίησης.
Το πλεονέκτημα της διαδικασίας έναντι ενός αγωγού είναι ότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να μεταφερθεί σε δεξαμενόπλοια, όπως το πετρέλαιο.
Έτσι, εκτός από το πλεονέκτημα τιμής, δεν υπάρχει όριο στο εύρος των εξαγωγών και το ΥΦΑ μπορεί να πωληθεί στην ανοιχτή αγορά παγκοσμίως.
«Είμαστε αποφασισμένοι να προωθήσουμε κοινά ενεργειακά έργα», δήλωσε η κυπριακή κυβέρνηση στο τέλος της συνόδου κορυφής, «συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης φυσικού αερίου, διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας και πρωτοβουλιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ως θεμέλια για περιφερειακή συνεργασία, με βάση το διεθνές δίκαιο, και τον σεβασμό όλων των δικαιωμάτων των χωρών της περιοχής στα αποκλειστικά οικονομικά τους ύδατα και την υφαλοκρηπίδα».
Η αναφορά στο διεθνές δίκαιο αποτελεί άμεσο μήνυμα προς την κοινή απειλή για το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο (η Τουρκία η οποία έρχεται σε αντίθεση με όλες τις χώρες της περιοχής εκτός από τη Λιβύη σχετικά με τα όρια των οικονομικών υδάτων στην ανατολική Μεσόγειο), κυρίως επειδή η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για την Υφαλοκρηπίδα και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Ενώ η επικρατούσα άποψη στη διεθνή κοινότητα είναι ότι τα νησιά αποτελούν ανεξάρτητες μονάδες που δικαιούνται υφαλοκρηπίδα και χωρικά ύδατα έως και 12 ναυτικά μίλια, η Τουρκία βλέπει τα νησιά ως άμεση επέκταση της Ανατολίας, κάτι που φυσικά βρίσκεται μόνο στο μυαλό των Τούρκων Αξιωματούχων και μόνο.
Ένα άλλο ζήτημα αφορά το καθεστώς της ίδιας της Κύπρου.
Η τουρκική εισβολή το 1974, οδήγησε στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους της Βόρειας Κύπρου, μιας οντότητας που αναγνωρίζει μόνο η Άγκυρα.
Με βάση αυτήν την αναγνώριση, η Τουρκία διεκδικεί οικονομικά δικαιώματα στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η σύνδεση των ισραηλινών υποδομών φυσικού αερίου με την Κύπρο αναμένεται να προσθέσει στην ήδη υπάρχουσα περιφερειακή οργή της Τουρκίας, ειδικά για τον Λίβανο.
Πρόσφατα, η Τουρκία εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της στην επικύρωση της συμφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ της Κύπρου και του Λιβάνου, και μάλιστα διεξάγει συνομιλίες για τη διαμόρφωση μιας τουρκοσυριακής συμφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα με τον Σύρο πρόεδρο Αχμέντ αλ-Σάρα, ο οποίος τελεί υπό την αιγίδα του Ερντογάν.
Ο Λίβανος όμως δεν δείχνει διάθεση και έτσι η Τουρκία οδηγείται ξανά στην απομόνωση στην Ανατολική Μεσόγειο, για αυτό και το σενάριο μιας στρατιωτικής κρίσης θα είναι το μόνο που συμφέρει την Άγκυρα, προκαλώντας ταυτόχρονα ισχυρή αντίδραση από Ελλάδα, Ισραήλ και ΗΠΑ.
