Την άμεση ανάκληση της πρόσκλησης για διαβούλευση που απέστειλε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων ζητά ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και Α’ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, προκειμένου να γίνει ουσιαστικός διάλογος με την Τοπική Αυτοδιοίκηση για το συγκεκριμένο ζήτημα. Χαρακτήρισε, δε, την διαβούλευση «προσχηματική και πρόχειρη».

Ειδικότερα, στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο κ. Κωνσταντέλλος ενημέρωσε πως στις 4 Αυγούστου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος απέστειλε στους Δήμους της χώρας, μέσω των Περιφερειακών Συμβουλίων, πρόσκληση για διαβούλευση διάρκειας μόλις 30 ημερών – δηλαδή έως τις 4 Σεπτεμβρίου – επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το σχέδιο δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ). Η ΣΜΠΕ ανέρχεται σε 347 σελίδες.

Τι προβλέπει το σχέδιο

Το σχέδιο, σύμφωνα με την ανακοίνωση, προβλέπει τη δημιουργία έξι εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από το υπόλειμμα των στερεών αποβλήτων, συνολικού όγκου περίπου 1,4 εκατομμυρίων τόνων από τα 5,5 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων που παράγονται ετησίως στη χώρα.

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, η διαβούλευση περιορίζεται αποκλειστικά στη ΣΜΠΕ, ενώ δεν αναφέρονται κρίσιμες πληροφορίες και τεκμηρίωση, όπως θα όφειλε, προκειμένου οι Δήμοι να διαμορφώσουν τεκμηριωμένη άποψη επί ενός τόσο σοβαρού ζητήματος που απασχολεί τον δημόσιο διάλογο – και ιδίως την Τοπική Αυτοδιοίκηση – εδώ και πάνω από μία δεκαετία.

Τα «αγκάθια» του σχεδίου

Σύμφωνα με τον ίδιο, εν μέσω θέρους και με ασφυκτικές προθεσμίες, το Υπουργείο προβάλλει επιλεκτικά το περιβαλλοντικό σκέλος του σχεδίου, αποφεύγοντας να θίξει – ή αποκρύπτοντας – θεμελιώδη ζητήματα όπως:

• Η χωροθέτηση των εργοστασίων.
• Τα οικονομικά δεδομένα του έργου.
• Οι φορείς υλοποίησης και διαχείρισης των μονάδων.
• Το συνολικό θεσμικό και επιχειρησιακό πλαίσιο λειτουργίας τους και ο θεσμικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σ’ αυτό.

Τα κρίσιμα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα:

• Από πού θα χρηματοδοτηθεί η κατασκευή των μονάδων, ειδικά μετά την απώλεια 300 εκατομμυρίων Ευρώ Ευρωπαϊκών πόρων για έργα και υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων που χάθηκαν τα τελευταία χρόνια;

• Ποιοι θα είναι οι ανάδοχοι και οι διαχειριστές των εργοστασίων και με ποια κριτήρια θα επιλεγούν;
• Προτίθεται το Υπουργείο να επιμείνει στις διατάξεις του πρόσφατου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), μέσω του οποίου ουσιαστικά αφαιρέθηκε από τους Δήμους η αρμοδιότητα ενεργειακής αξιοποίησης των στερεών αποβλήτων και μεταφέρθηκε αποκλειστικά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος;
• Αληθεύει ότι σχεδιάζεται η επιβολή τέλους ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, το οποίο θα επιβαρύνει τους πολίτες και αν ναι, ποιο θα είναι το ύψος του;
• Θα εφαρμοστούν οι νόμοι 3851/2010 και 4414/2016, που προβλέπουν την επιδότηση του κόστους παραγωγής ενέργειας από τον κρατικό προϋπολογισμό, επιβαρύνοντας περαιτέρω έμμεσα την κοινωνία;
• Τελικά, το έργο θα υλοποιηθεί με κριτήρια που υπηρετούν τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και την οικονομική ελάφρυνση της κοινωνίας που δοκιμάζεται, ή μήπως θα εξυπηρετήσει αποκλειστικά τα συμφέροντα συγκεκριμένων παραγωγών ενέργειας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα εύκολου, εγγυημένου κέρδους με μηδενικό ρίσκο, στηριζόμενο σε κρατικές επιχορηγήσεις και νέα επιβαρυντικά τέλη για τους δήμους και τους πολίτες;

«Το Υπουργείο Περιβάλλοντος οφείλει να απαντήσει τεκμηριωμένα σε όλα τα παραπάνω, να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις για τις τοποθεσίες των εργοστασίων και τους φορείς διαχείρισης και να καλέσει σε ουσιαστικό, θεσμικό διάλογο όλους τους εμπλεκόμενους – πρωτίστως την Τοπική Αυτοδιοίκηση – πριν από τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης» όπως επισημαίνει.

Αναμφισβήτητο το θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Διευκρινίζει, δε, πως αναμφισβήτητα, η ενεργειακή αξιοποίηση του υπολείμματος των ΑΣΑ έχει θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, καθώς μειώνει δραστικά τον όγκο των απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλο τον δυτικό πολιτισμένο κόσμο. Όμως, όπως σημειώνει, το περιβαλλοντικό όφελος από μόνο του δεν αρκεί.

«Η ενεργειακή αξιοποίηση οφείλει να έχει και θετικό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο για τις τοπικές κοινωνίες και να μειώνει – όχι να αυξάνει – το κόστος ενέργειας για τους πολίτες. Και κυρίως, οι Δήμοι της χώρας πρέπει να έχουν καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων, τη λειτουργία και την οικονομική απόδοση των μονάδων αυτών, δεδομένου ότι σήμερα φέρουν αποκλειστικά το βάρος της διαχείρισης των οικιακών απορριμμάτων» τονίζει ο κ. Κωνσταντέλλος στην ανακοίνωσή του.

Με βάση όλα τα παραπάνω, προσθέτει, το υπουργείο Περιβάλλοντος οφείλει:

• Να ανακαλέσει άμεσα την προσχηματική πρόσκληση για διαβούλευση.
• Να ξεκινήσει ουσιαστικό και θεσμικό διάλογο για το θέμα με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
• Η βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων δεν μπορεί να αποτελεί προϊόν μονόπλευρων αποφάσεων και πρόχειρων διαδικασιών πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά αποτέλεσμα συνεννόησης, διαφάνειας και τεκμηριωμένου σχεδιασμού, με σεβασμό στους θεσμούς και κυρίως τις τοπικές κοινωνίες.