Λίγο πριν την έναρξη της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), στο κυβερνητικό επιτελείο έχει αρχίσει να κυκλοφορεί μια λέξη που μέχρι πρότινος ακουγόταν μόνο σε γαλλικά εγχειρίδια φορολογίας: «quotient familial». Πρόκειται για ένα μοντέλο φορολόγησης που εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες στη Γαλλία και πλέον εξετάζεται σοβαρά η εφαρμογή του και στην Ελλάδα.

Όχι όμως με την αυθεντική γαλλική μορφή, αλλά «α λα ελληνικά», με την ίδια φιλοσοφία αλλά διαφορετική δομή, προσαρμοσμένη στα ελληνικά οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα.

Νέος τρόπος φορολόγησης για οικογένειες με παιδιά

Στην ουσία, το σχέδιο αφορά έναν ειδικό τρόπο φορολόγησης για οικογένειες με παιδιά, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη –με επιστημονικό τρόπο– τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Αυτό θα οδηγεί σε μικρότερο φόρο, καθώς αλλάζει η λογική της φορολογικής κλίμακας. Πλέον, δεν θα εξετάζεται μόνο το ατομικό εισόδημα, αλλά και οι οικογενειακές ανάγκες κάθε τύπου οικογένειας.

Αντί για το ειδικό αφορολόγητο ανά παιδί, όπως ισχύει σήμερα, θα παρέχονται ξεχωριστά φορολογικά οφέλη. Παράλληλα, η μεταρρύθμιση αυτή σηματοδοτεί αλλαγή και στην επιδοματική λογική που κυριαρχούσε μέχρι τώρα στην κοινωνική πολιτική της χώρας.

Δημογραφικό και μεσαία τάξη στο επίκεντρο

Η επιλογή του νέου μοντέλου δεν είναι τυχαία. Με το δημογραφικό πρόβλημα να έχει εξελιχθεί σε μείζον εθνικό ζήτημα –όπως ανέδειξε πρόσφατα και ο Έλον Μασκ– και τη μεσαία τάξη να πιέζεται από το αυξημένο κόστος ζωής, το οικονομικό επιτελείο από τις αρχές του 2025 αναζητούσε λύσεις. Το νέο σύστημα σχεδιάστηκε μεθοδικά, με στόχο την ουσιαστική στήριξη των νοικοκυριών.

Η φιλοσοφία του γαλλικού μοντέλου

Στη Γαλλία, η λογική του quotient familial είναι απλή αλλά επαναστατική: η οικογένεια –και όχι το άτομο– αποτελεί τη βασική φορολογική μονάδα. Το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού δηλώνεται ενιαία και στη συνέχεια διαιρείται με βάση έναν αριθμό «μονάδων» που αντιστοιχούν στα μέλη της οικογένειας.

• Ένας άγαμος ισοδυναμεί με μία μονάδα
• Ένα ζευγάρι με δύο μονάδες
• Το πρώτο και δεύτερο παιδί προσθέτουν από μισή μονάδα
• Το τρίτο παιδί προσθέτει μία ολόκληρη μονάδα

Όσο μεγαλώνει η οικογένεια, τόσο «σπάει» το εισόδημα και μειώνεται η φορολογική επιβάρυνση.

Το αποτέλεσμα είναι άμεσο: οι φόροι μειώνονται αισθητά για τις οικογένειες με παιδιά, χωρίς να απαιτούνται αιτήσεις, επιδόματα ή γραφειοκρατικές διαδικασίες. Κάθε μήνα, ένα επιπλέον ποσό μένει στην τσέπη των γονιών, αυτόματα μέσω του εκκαθαριστικού. Για πολλούς Γάλλους, το quotient familial αποτελεί το βασικότερο εργαλείο οικογενειακής πολιτικής.

Όρια και προσαρμογές

Το γαλλικό μοντέλο, βέβαια, δεν είναι χωρίς περιορισμούς. Υπάρχει πλαφόν, ώστε τα υψηλά εισοδήματα να μην επωφελούνται δυσανάλογα. Αν και το σύστημα έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, η βασική αρχή παραμένει: το κράτος φορολογεί με βάση το μέγεθος και τις ανάγκες της οικογένειας, όχι απλώς το ατομικό εισόδημα.

Η ελληνική πραγματικότητα

Στην Ελλάδα, όπου η φορολογία παραμένει ατομική και η στήριξη των οικογενειών γίνεται κυρίως μέσω επιδομάτων ή μικρών εκπτώσεων φόρου, η εισαγωγή μιας τέτοιας λογικής θα αποτελούσε ριζική αλλαγή. Δεν είναι τυχαίο ότι κυβερνητικά στελέχη κάνουν λόγο για τη μεγαλύτερη φορολογική μεταρρύθμιση υπέρ της οικογένειας που έχει γίνει ποτέ.

Ποιοι θα ωφεληθούν περισσότερο

Το νέο μοντέλο ευνοεί κυρίως:

• Οικογένειες με παιδιά, ιδιαίτερα τρίτεκνους και πολύτεκνους
• Νοικοκυριά με έναν κύριο μισθό, όπου το εισόδημα «σπάει» σε περισσότερες μονάδες
• Μισθωτούς και συνταξιούχους της μεσαίας τάξης, που πλήττονται από το κόστος ζωής

Αντίθετα, περιορισμένο όφελος θα έχουν:

• Άγαμοι ή ζευγάρια χωρίς παιδιά
• Οικογένειες με δύο εργαζόμενους γονείς με παρόμοια εισοδήματα
• Υψηλά εισοδήματα, λόγω του πλαφόν

Το ελληνικό υβρίδιο

Ο μηχανισμός που σχεδιάζεται δεν θα είναι απλή αντιγραφή του γαλλικού μοντέλου. Σύμφωνα με πληροφορίες του newmoney.gr, το quotient familial εξετάζεται ως πυξίδα, όχι ως έτοιμο πρότυπο. Το ελληνικό υβρίδιο θα προβλέπει:

• Αύξηση του αφορολόγητου ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών
• Σημαντικότερο όφελος για τις πολύτεκνες οικογένειες
• Πλαφόν για τα υψηλά εισοδήματα, ώστε να διασφαλιστεί η δημοσιονομική ισορροπία

Πολιτικό μήνυμα στη ΔΕΘ

Η παρουσίαση του μέτρου στη ΔΕΘ αναμένεται να έχει σαφές πολιτικό αποτύπωμα. Η κυβέρνηση θέλει να δείξει ότι δεν περιορίζεται σε επιδοματική στήριξη της οικογένειας, αλλά προχωρά σε θεσμική αλλαγή με μόνιμο χαρακτήρα.

Αν το σχέδιο υλοποιηθεί, χιλιάδες γονείς θα δουν το εκκαθαριστικό τους να αλλάζει ριζικά και θα καταλάβουν στην πράξη τι σημαίνει «φοροαπαλλαγές με άρωμα Γαλλίας».