Αν νιώθετε πως ο χρόνος κυλά πιο γρήγορα, η επιστήμη προσφέρει μια ενδιαφέρουσα εξήγηση: η Γη περιστρέφεται όντως ταχύτερα από ποτέ. Από το 2020 κι έπειτα, ο πλανήτης μας έχει αυξήσει ελαφρώς την ταχύτητα περιστροφής του γύρω από τον άξονά του. Αυτό έχει οδηγήσει σε αλλεπάλληλα ρεκόρ διάρκειας της ημέρας. Οι ειδικοί, προς το παρόν, αδυνατούν να εξηγήσουν πλήρως το φαινόμενο.
Σύμφωνα με τον αστροφυσικό Γκράχαμ Τζόουνς, το 2025 υπάρχουν τρεις κρίσιμες ημερομηνίες. Κατά αυτές τις ημερομηνίες, η Γη ενδέχεται να καταγράψει την ταχύτερη περιστροφή από την αρχή των ακριβών μετρήσεων με ατομικά ρολόγια. Αυτές είναι η 9η Ιουλίου, η 22α Ιουλίου και η 5η Αυγούστου. Σε μία από αυτές τις ημερομηνίες, είναι πολύ πιθανό να καταρριφθεί το υπάρχον ρεκόρ της συντομότερης ημέρας, το οποίο σημειώθηκε στις 5 Ιουλίου 2024.
Μικροσκοπικές διαφορές με μεγάλη σημασία για την περιστροφή Γης
Μια πλήρης ηλιακή ημέρα διαρκεί κανονικά 86.400 δευτερόλεπτα. Αυτό αντιστοιχεί ακριβώς σε 24 ώρες. Ωστόσο, η ταχύτητα περιστροφής Γης παρουσιάζει μικρές, φυσικές διακυμάνσεις. Αυτές μεταφράζονται σε ημέρες που διαρκούν ελάχιστα περισσότερο ή λιγότερο από το καθορισμένο όριο. Με τη βοήθεια των ατομικών ρολογιών, είναι πλέον δυνατό να μετρήσουμε διαφορές της τάξης των χιλιοστών του δευτερολέπτου.
Μέχρι και το 2020, η πιο σύντομη ημέρα που είχε καταγραφεί ήταν μόλις 1,05 χιλιοστά του δευτερολέπτου μικρότερη από τις 24 ώρες. Όμως από τότε, το ρεκόρ αυτό καταρρίπτεται συνεχώς. Το 2021, η μικρότερη ημέρα είχε διάρκεια 24 ώρες μείον 1,47 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Το 2022, ήταν μείον 1,59 χιλιοστά του δευτερολέπτου, και το 2023, μείον 1,31 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Το 2024, καταγράφηκε η συντομότερη ημέρα όλων των εποχών: στις 5 Ιουλίου, η Γη ολοκλήρωσε την περιστροφή της σε 24 ώρες μείον 1,66 χιλιοστά του δευτερολέπτου.
Τι φέρνει το καλοκαίρι του 2025;
Οι νέες πιθανές ημερομηνίες-ρεκόρ για το 2025 δεν είναι τυχαίες. Συμπίπτουν με τις χρονικές περιόδους όπου η τροχιά της Σελήνης την τοποθετεί στο πιο απομακρυσμένο σημείο της από τον ισημερινό της Γης. Αν και η βαρυτική επίδραση της Σελήνης επηρεάζει την περιστροφή του πλανήτη, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι δεν είναι αυτή η κύρια αιτία της επιτάχυνσης που καταγράφεται από το 2020 και μετά.
Το ενδιαφέρον είναι πως αυτή η ξαφνική αύξηση της ταχύτητας αντιστρέφει μια μακροχρόνια κοσμική τάση. Για δισεκατομμύρια χρόνια, η Σελήνη επιβράδυνε σταθερά την περιστροφή της Γης μέσω των παλιρροϊκών δυνάμεων. Η βαρυτική της έλξη δημιουργεί παλίρροιες. Η συνεχής τριβή μεταξύ ωκεανών και πυθμένα αφαιρεί σταδιακά γωνιακή ορμή από τον πλανήτη μας.
Πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, μια ημέρα στη Γη διαρκούσε μόλις 3 έως 6 ώρες. Το γεγονός ότι πλέον η Γη επιταχύνει ξανά ξαφνικά προβληματίζει έντονα την επιστημονική κοινότητα.
Το μυστήριο στον πυρήνα του πλανήτη
Οι επιστήμονες που παρακολουθούν τις διακυμάνσεις της περιστροφής χρησιμοποιούν εξελιγμένα μοντέλα. Αυτά λαμβάνουν υπόψη ατμοσφαιρικές κινήσεις, μετατοπίσεις ωκεανών και άλλες επιφανειακές μεταβολές. Ωστόσο, αυτά τα μοντέλα αδυνατούν να εξηγήσουν την ξαφνική επιτάχυνση. Η κυρίαρχη θεωρία είναι ότι η αιτία βρίσκεται βαθιά στον πυρήνα της Γης. Εκεί, στο «μοτέρ» του πλανήτη μας, ίσως συμβαίνουν διεργασίες που αλλάζουν τον ρυθμό περιστροφής. Ένα πεδίο που παραμένει ελάχιστα κατανοητό ακόμα και σήμερα.
Αν η ιστορική επιβράδυνση της Γης συνεχιστεί στο απώτατο μέλλον, σε περίπου 50 δισεκατομμύρια χρόνια, η περιστροφή της θα συγχρονιστεί πλήρως με την τροχιά της Σελήνης. Η Γη τότε θα δείχνει πάντα την ίδια όψη προς τον φυσικό της δορυφόρο. Ακριβώς όπως κάνει σήμερα η Σελήνη προς τη Γη. Όμως, αυτό το σενάριο αφορά ένα πολύ μακρινό μέλλον. Πριν από αυτό, σε περίπου 10 δισεκατομμύρια χρόνια, ο Ήλιος θα έχει εξελιχθεί σε λευκό νάνο, καθιστώντας τον πλανήτη μας ακατοίκητο.
Μέχρι τότε, κάθε χιλιοστό του δευτερολέπτου που καταγράφουμε μάς αποκαλύπτει τις περίπλοκες και δυναμικές αλλαγές ενός ζωντανού πλανήτη. Και ίσως το φετινό καλοκαίρι να είναι ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της κατανόησης της ίδιας της Γης.
