Μην εστιάζετε τόσο πολύ στην Ουκρανία ώστε να χάσετε τις σοβαρές απειλές για την ευρωπαϊκή ασφάλεια που δημιουργούνται στη Λιβύη. 

Αυτό είναι το μήνυμα που προσπαθούν να μεταφέρουν η Ιταλία και η Ελλάδα στους συμμάχους τους στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αλλά χωρίς μεγάλη επιτυχία, αναφέρει το politico. 

Οι μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη αυξάνονται ξανά, σε μια εποχή που η Ρώμη ανησυχεί ολοένα και περισσότερο για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στο ασταθές βορειοαφρικανικό έθνος, το οποίο βρίσκεται εν μέσω προμηθειών όπλων και μιας πιθανής νέας ναυτικής βάσης στο βορειοανατολικό λιμάνι του Τομπρούκ. 

Σαρδέλα στα 15 ευρώ! Αφού το "ψάρι του λαού" έγινε είδος πολυτελείας τότε το πιάτο μας κινδυνεύει να μείνει άδειο

Η Αθήνα έχει επίσης στείλει πολεμικό πλοίο για να πραγματοποιήσει περιπολίες στα ανοιχτά της Λιβύης, σε απάντηση στο κύμα μεταναστευτικών ροών και στις στρατηγικές ανησυχίες της ότι ο αντίπαλός της, η Τουρκία, συνεργάζεται με τους Λίβυους για να χωρίσουν τη Μεσόγειο σε θαλάσσιες ζώνες για εξερεύνηση. 

Οι Λίβυοι διεκδικούν ύδατα ακριβώς νότια του νησιού της Κρήτης, κάτι που η Αθήνα θεωρεί παράνομο βάσει του διεθνούς ναυτικού δικαίου. 

Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι χαρακτήρισε τη Λιβύη ως «μια χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, την οποία η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει από κοινού», αλλά η ευρωπαϊκή προσπάθεια να σημειωθεί κάποια διπλωματική πρόοδος την περασμένη εβδομάδα εκφυλίστηκε σε φάρσα. 

Ο Επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ, Μάγκνους Μπρούνερ, συνοδευόμενος από υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα, κηρύχθηκε «ανεπιθύμητο πρόσωπο» στη Βεγγάζη, την περιοχή του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ. 

Νομοσχέδιο-σοκ για πλειστηριασμούς! Αμείλικτη και γρήγορη αφαίρεση σπιτιών- Στο στόχαστρο οι ευάλωτοι οφειλέτες

«Ο ρόλος της Ρωσίας στη Λιβύη συνεχίζει να επεκτείνεται, χρησιμοποιώντας την ως κεντρικό κόμβο στην αφρικανική της στρατηγική», προειδοποίησε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που παρακολουθεί στενά τον φάκελο. 

Ο διπλωμάτης πρόσθεσε ότι ένα πολιτικά συνδεδεμένο δίκτυο λαθρεμπορίου στη Λιβύη υποστήριζε τις στρατηγικές προσπάθειες της Ρωσίας, βοηθώντας τη Μόσχα να παρακάμψει τις κυρώσεις και να χρησιμοποιήσει την μετανάστευση. 

Η Ιταλία και η Ελλάδα γνωρίζουν, ωστόσο, ότι η αντιμετώπιση ενός προβλήματος τόσο περίπλοκου όσο η Λιβύη,  θα απαιτήσει υποστήριξη από μεγάλους συμμάχους όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία. 

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η αντίδραση αυτών των συμμάχων ήταν απογοητευτική.

Η μετανάστευση ξανά στην κορυφή της ατζέντας 

Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε αυστηρούς νέους κανόνες για τη μετανάστευση την Τετάρτη, καθώς αγωνίζεται να αντιμετωπίσει την αύξηση των αφίξεων από τη Λιβύη στην Κρήτη στο αποκορύφωμα της τουριστικής περιόδου.

 «Μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης απαιτεί έκτακτα μέτρα και ως εκ τούτου η ελληνική κυβέρνηση έλαβε την απόφαση να ενημερώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι... προχωρά στην αναστολή της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου, αρχικά για τρεις μήνες, για όσους φτάνουν στην Ελλάδα από τη Βόρεια Αφρική μέσω θαλάσσης», δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στους νομοθέτες. Περίπου 9.000 άτομα έχουν φτάσει στην Κρήτη από τη Λιβύη από την αρχή του έτους, οι περισσότεροι από αυτούς τις τελευταίες εβδομάδες, ήδη σχεδόν διπλάσιοι από τον αριθμό για ολόκληρο το 2024. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, μόνο την τελευταία εβδομάδα πάνω από 2.000 μετανάστες έφτασαν στην Κρήτη. Η ελληνική κυβέρνηση δέχεται επίσης κριτική τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από τους δικούς της αξιωματούχους για την εγκατάλειψη της Λιβύης τα τελευταία χρόνια. 

Συνολικά, υπήρξε αύξηση 7% στις παράτυπες διελεύσεις στην κεντρική Μεσόγειο κατά το πρώτο μέρος του έτους, σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη Λιβύη, σε σύγκριση με μια συνολική πτώση 20% σε όλες τις άλλες κύριες διαδρομές. 

Η ελληνική καταστολή έχει επίσης προκαλέσει φόβους στην Ιταλία ότι περισσότεροι μετανάστες θα ωθηθούν προς τα ιταλικά ύδατα. 

«Ανησυχούμε για την κατάσταση στη Λιβύη και την πρόσφατη αύξηση των παράτυπων αναχωρήσεων», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πριν από την επίσκεψη της ΕΕ στη χώρα την περασμένη εβδομάδα. 

Το να ανησυχείς είναι ένα πράγμα, η εύρεση λύσης εντελώς διαφορετικό. Διπλωμάτες περιέγραψαν την διπλωματική αποστολή της περασμένης εβδομάδας ως μια προσπάθεια να προσδιοριστούν ποιες λύσεις θα μπορούσαν να είναι εφικτές. 

Τα χρήματα της ΕΕ, άλλωστε, πιθανότατα θα έπαιζαν κάποιο ρόλο. Η ΕΕ σύναψε μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Τυνησία το 2023, στην οποία πλήρωσε για να σταματήσει η μετανάστευση, αλλά οι διπλωμάτες αμφιβάλλουν αν ένα τέτοιο μοντέλο θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε μια χώρα τόσο αποσταθεροποιημένη από αντίπαλες πολιτοφυλακές, όσο η Λιβύη.

Ρώσοι ετοιμάζουν τα δικά τους σχέδια στην Λιβύη

Μια πρόσφατη επίδειξη ρωσικών όπλων στη Βεγγάζη κατά τη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης έδειξε την αυξανόμενη εγγύτητα του Κρεμλίνου με τον Χαφτάρ. 

Η Ρωσία θέλει μια βάση στη Μεσόγειο, ειδικά μετά την λήξη της μίσθωσης του λιμανιού της Ταρτούς από τις νέες αρχές στη Συρία μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-Άσαντ. 

Ο Ιταλός ειδικός Ταγιάνι εκδίδει τακτικές προειδοποιήσεις ότι η Λιβύη είναι ο πιο πιθανός προορισμός για μια νέα  ρωσική ναυτική βάση αντικατάστασης. 

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του πρακτορείου ειδήσεων Agenzia Nova, η Μόσχα θέλει επίσης να εγκαταστήσει πυραυλικά συστήματα σε μια στρατιωτική βάση στη Σέμπα στη νότια Λιβύη, η οποία ελέγχεται από τον Χαφτάρ, και να στρέψει τους πυραύλους προς την Ευρώπη. 

Πολλοί αναλυτές και διπλωμάτες είναι επιφυλακτικοί ότι η Μόσχα βρίσκεται ήδη στο τελικό στάδιο αυτού του σχεδίου στην Λιβύη. 

“Αλλά ακόμη και χωρίς τους πυραύλους, η Ρωσία μπορεί ήδη να χρησιμοποιήσει μια χούφτα στρατιωτικών βάσεων στη Λιβύη για υλικοτεχνική υποστήριξη, «η οποία θεωρητικά θα μπορούσε να χτυπήσει την Ευρώπη», δήλωσε ο Αρτούρο Βαρβέλι, ανώτερος πολιτικός συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. 

Μέχρι στιγμής, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει κυρίως τις λιβυκές βάσεις για να διεξάγει τις επιχειρήσεις της στην υπόλοιπη Αφρική, λειτουργώντας κυρίως μέσω του ρωσικού Africa Corps, με την υποστήριξη του ρωσικού υπουργείου Άμυνας.

Υπάρχουν επίσης αυξανόμενοι φόβοι μεταξύ των αξιωματούχων της Νότιας Ευρώπης ότι η Ρωσία θα μπορούσε σύντομα να είναι σε θέση να αξιοποιήσει τη μετανάστευση από τη Λιβύη σε μια επανάληψη του υβριδικού πολέμου που ξεκίνησε στο ανατολικό μέτωπο της ΕΕ, όταν ανάγκασε πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή να περάσουν τα σύνορα της Λευκορωσίας στην Πολωνία. 

Ωστόσο, δεν πάνε όλα προς το συμφέρον της Ρωσίας. Ένας από τους διπλωμάτες είπε ότι το κόστος του πολέμου στην Ουκρανία στερούσε από το ρωσικό Africa Corps τη χρηματοδότηση που χρειαζόταν για να πληρώσει τις λιβυκές πολιτοφυλακές, δημιουργώντας εντάσεις με τους πληρεξούσιούς του και τον Χαφτάρ. 

«Δεν βλέπω τους Ρώσους να αναλαμβάνουν» την επιχείρηση λαθρεμπορίου μεταναστών, δήλωσε ο Καρίμ Μεζράν, ανώτερος συνεργάτης στο Ατλαντικό Συμβούλιο, αλλά «βλέπω τους Ρώσους να λένε στον λαό: Τώρα είμαι ο νέος ηγεμόνας και απλώς ακολουθήστε τις εντολές μου».

Αναζητώντας συμμάχους 

Παρά τη σοβαρότητα αυτών των απειλών από τη Λιβύη, η Ιταλία και η Ελλάδα αγωνίζονται να πείσουν τους συμμάχους τους να αναλάβουν δράση. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι συζήτησε τη Λιβύη με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν σε μια τρίωρη συνάντηση στη Ρώμη στις 4 Ιουνίου. 

Η Λιβύη «είναι φυσικά ένα θέμα καίριας σημασίας τόσο για την Ιταλία όσο και για τη Γαλλία», δήλωσε ένας Ιταλός αξιωματούχος με άμεση γνώση των συνομιλιών μεταξύ Παρισιού και Ρώμης, τονίζοντας τις «κοινές ανησυχίες, ιδίως για την ασφάλεια, όσον αφορά και την αυξανόμενη παρουσία της Ρωσίας εκεί, και την μετανάστευση». 

Ο Ιταλός αξιωματούχος, ωστόσο, αναγνώρισε ότι υπάρχουν διαφορετικές «αποχρώσεις» μεταξύ των θέσεων των δύο χωρών «σχετικά με τις πιθανές πολιτικές λύσεις». 

Η Λιβύη προστίθεται όλο και περισσότερο στην ατζέντα περισσότερων διπλωματικών συζητήσεων, αλλά στην πράξη λίγα συμβαίνουν. Ενώ η Ιταλία επιθυμεί απεγνωσμένα την υποστήριξη της στρατιωτικά βαρέων βαρών Γαλλίας, το θέμα απλά δεν είναι τόσο ζωτικής σημασίας για το Παρίσι όσο για τη Ρώμη, και μάλιστα εκθέτει τις πρόσφατες αποτυχίες της Γαλλίας στο Μάλι και τον Νίγηρα.

 Και με τις ΗΠΑ να στρέφονται όλο και περισσότερο προς τον Ειρηνικό, υπάρχουν ελάχιστες ελπίδες ότι η Ουάσιγκτον θα επενδύσει μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο στη σταθεροποίηση της χώρας.

Το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι η πιο πρόσφατη διακήρυξη του ΝΑΤΟ, που υπογράφηκε στις 25 Ιουνίου στη Χάγη, δεν αναφέρει καν την Αφρική. «Κανείς δεν ήθελε να συμπεριληφθούν διχαστικά ζητήματα, καθώς το ΝΑΤΟ έχει πλέον μια πολύ μινιμαλιστική ατζέντα», δήλωσε ο Alessandro Marrone, επικεφαλής του προγράμματος άμυνας, ασφάλειας και διαστήματος στο think tank Istituto Affari Internazionali με έδρα τη Ρώμη.

Ο κίνδυνος είναι μεγάλος πλέον τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ιταλία.