Ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε την προεδρία του με ξεκάθαρη πρόθεση να συγκεντρώσει την εξουσία στα χέρια του, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο λειτουργίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το CNN, αυτή η στρατηγική έχει αποδώσει σε μεγάλο βαθμό, χάρη σε ένα φοβισμένο Κογκρέσο, διστακτικούς θεσμούς και μια χλιαρή δικαστική εξουσία.

Ωστόσο, όσο περνά ο καιρός, πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η ατζέντα του Τραμπ κινδυνεύει να καταρρεύσει. Και ο βασικός λόγος δεν είναι άλλος από την οικονομία, το ζήτημα που απασχολεί περισσότερο τους Αμερικανούς πολίτες.

Ανησυχητικά στοιχεία από την αγορά εργασίας

Οι τελευταίες ανακοινώσεις για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ επιβεβαιώνουν τους χειρότερους φόβους:

• Μόλις 22.000 νέες θέσεις εργασίας προστέθηκαν τον Αύγουστο, αριθμός εξαιρετικά χαμηλός για μια οικονομία που χρειάζεται περίπου 100.000 θέσεις μηνιαίως για να συμβαδίζει με την αύξηση του πληθυσμού.
• Η αμερικανική οικονομία δημιούργησε μόλις 107.000 θέσεις εργασίας τους τελευταίους τέσσερις μήνες, επίδοση που θυμίζει περιόδους ύφεσης.
• Τα στοιχεία του Ιουνίου αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, με απώλεια 13.000 θέσεων – ο πρώτος αρνητικός μήνας από τον Δεκέμβριο του 2020.
• Παρά τις υποσχέσεις του Τραμπ ότι οι δασμοί θα αναζωογονούσαν τη βιομηχανία, ο κατασκευαστικός τομέας έχει χάσει 78.000 θέσεις εργασίας φέτος.

Η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να αμβλύνει τις εντυπώσεις, υποστηρίζοντας –χωρίς αποδείξεις– ότι τα στοιχεία είναι «πειραγμένα» για να εμφανίζουν την κατάσταση χειρότερη απ’ ό,τι είναι. Μετά την αρνητική έκθεση του Ιουλίου, ο Τραμπ απέλυσε την επικεφαλής του Bureau of Labor Statistics και σχεδιάζει να την αντικαταστήσει με αμφιλεγόμενο υποστηρικτή του.

Απογοήτευση και αμηχανία στην κυβέρνηση

Ο κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Κέβιν Χάσετ, δήλωσε στο CNBC: «Αυτός ο αριθμός για τις θέσεις εργασίας ήταν σίγουρα λίγο απογοητευτικός αυτή τη στιγμή», εκφράζοντας την ελπίδα για μελλοντικές θετικές αναθεωρήσεις.

Η υπουργός Εργασίας, Λόρι Τσάβες-ΝτεΡέμερ, παραδέχθηκε στο Fox Business ότι η νέα έκθεση ήταν κατώτερη των προσδοκιών, ενώ ο Υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ, κάλεσε τους πολίτες να δείξουν υπομονή, λέγοντας: «Περιμένετε ένα χρόνο από τώρα. Ουάου. Θα είναι εκπληκτικοί αριθμοί».

Η κοινή γνώμη γυρίζει την πλάτη στον Τραμπ

Το CNN σχολιάζει ότι η υπομονή των πολιτών εξαντλείται, καθώς η οικονομική πολιτική του Τραμπ κρίνεται ήδη αρνητικά:

• Δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Κουίνιπιακ έδειξε 57% αποδοκιμασία έναντι 39% αποδοχής για την οικονομία – τα χειρότερα ποσοστά και των δύο θητειών του.
• Η Gallup κατέγραψε μόλις 37% αποδοχή, ενώ στην πρώτη θητεία ο μέσος όρος ήταν 52%.
• Στη δημοσκόπηση Yahoo News-YouGov, 62% των Αμερικανών αποδοκίμασαν τον Τραμπ για το κόστος ζωής, έναντι μόλις 29% που τον ενέκριναν.
• Ακόμα και στη βάση του Τραμπ εμφανίζονται ρωγμές: 27% των Ρεπουμπλικανών αποδοκίμασαν τον Τραμπ για το κόστος ζωής, ενώ 32% διαφωνούν με τη στρατηγική των δασμών, σύμφωνα με το Pew Research Center.

Η οικονομία ως καταλύτης πολιτικής ανατροπής

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν οι πολίτες θα δώσουν στον Τραμπ έναν ακόμα χρόνο για να διορθώσει την κατάσταση. Η εξουσία του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ανοχή: οι πολίτες μπορεί να μην εγκρίνουν τις μεθόδους του, αλλά δεν αντιδρούν όσο δεν επηρεάζονται άμεσα.

Πολλές από τις πιο αμφιλεγόμενες πρωτοβουλίες του – όπως απελάσεις χωρίς νομικές διαδικασίες, στρατός σε αμερικανικό έδαφος, περικοπές στο Medicaid – δεν προκάλεσαν ουσιαστική αντίδραση στο Κογκρέσο ή σε άλλους θεσμούς.

Η οικονομία όμως είναι διαφορετική. Αν συνεχίσει να επιδεινώνεται, μπορεί να φέρει στο προσκήνιο τις ανησυχίες για τη θητεία του και να αλλάξει ριζικά το πολιτικό σκηνικό.

Δασμοί και μονομέρειες: Το πολιτικό ρίσκο του Τραμπ

Οι Αμερικανοί είναι πιθανό να συνδέσουν την οικονομική τους δυσχέρεια με τις μονομερείς αποφάσεις του Τραμπ για επιβολή δασμών, χωρίς διαβούλευση με το Κογκρέσο. Παρά τις επιφυλάξεις των Ρεπουμπλικανών, που παραδοσιακά στήριζαν το ελεύθερο εμπόριο, ο Τραμπ επένδυσε τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο σε μια στρατηγική που πλέον φαίνεται να αποτυγχάνει.

Αν η εικόνα της οικονομίας γίνει τόσο αρνητική ώστε να επισκιάσει όλη τη θητεία του, τότε το πολιτικό του στοίχημα ίσως αποδειχθεί καταστροφικό.