Για περισσότερες από τρεις ημέρες ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, παραμένει χωρίς εξωτερική παροχή ρεύματος, γεγονός που έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια του.
Η διακοπή -η μεγαλύτερη σε διάρκεια από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία- έχει θέσει τον σταθμό σε καθεστώς λειτουργίας με γεννήτριες ντίζελ, οι οποίες τροφοδοτούν τα συστήματα ψύξης και ασφαλείας.
Η τελευταία γραμμή υψηλής τάσης, που διέσχιζε τον Δνείπερο και συνδεόταν με ουκρανικό έδαφος, καταστράφηκε την Τρίτη στην πλευρά που ελέγχεται από τη Ρωσία.
Από τότε, ο σταθμός λειτουργεί με επτά από τις 18 διαθέσιμες γεννήτριες. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ανακοίνωσε ότι υπάρχει επάρκεια καυσίμων για περίπου 20 ημέρες, ωστόσο ο επικεφαλής της, Ραφαέλ Γκρόσι, προειδοποίησε πως η απώλεια εξωτερικής τροφοδοσίας «αυξάνει την πιθανότητα ενός πυρηνικού ατυχήματος».
Ο ρόλος της Ρωσίας και οι φόβοι της Ουκρανίας
Η Μόσχα κατηγορεί το Κίεβο για «συνεχή βομβαρδισμό» της περιοχής, κάτι που η Ουκρανία απορρίπτει ως απαράδεκτα επικίνδυνο και υποστηρίζει ότι η Ρωσία κατασκευάζει μια κρίση για να εδραιώσει τον έλεγχό της. Ουκρανοί αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν το πυρηνικό εργοστάσιο «διαπραγματευτικό χαρτί» του Κρεμλίνου, ενώ η Greenpeace κάνει λόγο για «νέα κρίσιμη και εν δυνάμει καταστροφική φάση».
Η Ρωσία, η οποία κατέλαβε τον σταθμό τον Μάρτιο του 2022, έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να επανεκκινήσει τους αντιδραστήρες και να τους συνδέσει στο ρωσικό δίκτυο – ένα εγχείρημα που, σύμφωνα με ειδικούς, είναι εφικτό μόνο σε συνθήκες ειρήνης. Σήμερα όλοι οι αντιδραστήρες βρίσκονται σε «ψυχρή απενεργοποίηση» για λόγους ασφαλείας.
Ο κίνδυνος επανάληψης μίας «Φουκουσίμα»
Ευρωπαίοι ρυθμιστές, μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011, είχαν ορίσει ότι ένας σταθμός θα πρέπει να αντέχει έως και 72 ώρες χωρίς εξωτερική παροχή. Το όριο αυτό έχει ήδη ξεπεραστεί, κάτι που δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ στην πράξη.
Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, σε περίπτωση που οι γεννήτριες αποτύχουν, τα καύσιμα στους έξι αντιδραστήρες μπορεί να υπερθερμανθούν ανεξέλεγκτα μέσα σε διάστημα εβδομάδων, οδηγώντας σε τήξη του πυρήνα. Αν και η κατάσταση δεν είναι άμεσα συγκρίσιμη με τη Φουκουσίμα –όπου η τήξη συνέβη σε τρεις ημέρες λόγω σεισμού και τσουνάμι που κατέστρεψαν τα συστήματα ψύξης–, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού ατυχήματος παραμένει υπαρκτό.
Η υπόθεση της Ζαπορίζια έχει βρεθεί στο τραπέζι και σε συνομιλίες του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε προτείνει να τεθεί ο σταθμός υπό έλεγχο των ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία επιδιώκει να τον ενσωματώσει στο δικό της δίκτυο. Μέχρι σήμερα, όμως, η ασφάλεια του εργοστασίου εξακολουθεί να εξαρτάται από την εύθραυστη ισορροπία του πολέμου στην Ουκρανία.
