Το νεοσύστατο Κέντρο Γεωπολιτικού Κινδύνου της τράπεζας , που σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τους πελάτες της τράπεζας να επενδύσουν εν μέσω  παγκόσμιας αστάθειας, παρουσιάζει το μέλλον του πολέμου  Ρωσίας-Ουκρανίας και  της Ευρώπης:  

“Η ισχυρή, διαρκής, στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη χωρίς σημαντική παρουσία ξένων στρατευμάτων, πιθανότατα θα παρείχε στην Ουκρανία τον χώρο να μετατραπεί σε φρούριο, να επιδιώξει τον στρατιωτικό εκσυγχρονισμό και τελικά να δημιουργήσει το δικό της αποτρεπτικό μέσο.

Αλλά ο πόλεμος θα είναι πάντα «στο κατώφλι της».

Ο Πούτιν πιθανότατα θα δει επαρκή οικονομικά οφέλη (συμπεριλαμβανομένης της «άρσης των κυρώσεων») και μια ισχυρότερη σχέση με τις ΗΠΑ.

Ελλείψει ξένων στρατευμάτων και ισχυρής στρατιωτικής υποστήριξης, η Ουκρανία θα βιώσει συνεχιζόμενη αστάθεια, καχεκτική ανάπτυξη και ανάκαμψη, μειωμένη εξωτερική υποστήριξη με την πάροδο του χρόνου και ουσιαστικό εκτροχιασμό της δυτικής της ολοκλήρωσης (δηλαδή, ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ), με σταδιακή επιστροφή στην τροχιά της Ρωσίας.

Χειρότερη περίπτωση

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαταλείψουν την Ουκρανία, ή θεωρηθούν ότι αλλάζουν πλευρά, και η Ευρώπη δεν αναλάβει δράση, η Ρωσία θα επιμείνει στις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της και θα επιδιώξει την πλήρη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, μετατρέποντας τη χώρα σε υποτελές κράτος της Μόσχας.

Σε αυτό το σενάριο, η Ρωσία θα έχει ουσιαστικά κερδίσει τον πόλεμο, θα έχει διχάσει τη Δύση και θα έχει ανατρέψει αμετάκλητα την παγκόσμια τάξη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένα «σενάριο της Γεωργίας» για την Ουκρανία;

Δημοκρατική μετατόπιση χωρίς άγκυρες ασφαλείας

29 Χρόνια σε 37χρονο με Ρωσοϊταλική υπηκοότητα για δολιοφθορά υπέρ της Ουκρανίας – Καταδίκη από στρατοδικείο της Ρωσίας

Μετά τον πόλεμό της με τη Ρωσία το 2008, η Γεωργία επωφελήθηκε από μια αύξηση της δυτικής βοήθειας και πολιτικής υποστήριξης που σταμάτησε χωρίς να προσφέρει στρατεύματα και υποσχέσεις ασφαλείας.

 Σήμερα, το κυβερνών κόμμα της Γεωργίας, το Γεωργιανό Όνειρο,  υποστηριζόμενο από έναν φιλορωσικό ολιγάρχη,  έχει παγώσει την ένταξη στην ΕΕ και υιοθέτησε νόμους περί «ξένων πρακτόρων» τύπου Κρεμλίνου που οδήγησαν στην αναστολή της χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Η πολιτική αστάθεια και η δημοκρατική διάβρωση, που ενισχύονται από την υφέρπουσα ρωσική επιρροή, έχουν επηρεάσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών εν μέσω της μείωσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Εν τω μεταξύ, η οικονομική συνδεσιμότητα με τη Ρωσία έχει εμβαθύνει, τα εμβάσματα από τη Ρωσία, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 15% του ΑΕΠ της Γεωργίας το 2022-2023, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη πηγή εισοδήματος από εμβάσματα της χώρας.

Το εμπόριο και τα απευθείας ταξίδια έχουν επεκταθεί και η εισροή Ρώσων υπηκόων έχει αυξηθεί.

 Με ΑΕΠ το 2023 μόλις 30,5 δισεκατομμύρια δολάρια, που είναι  το ένα όγδοο του μεγέθους της Οκλαχόμα,  η μικρή, με μεγάλο όγκο εμβασμάτων και τουρισμού οικονομία της Γεωργίας εξακολουθεί να αναπτύσσεται, αλλά είναι ολοένα και πιο ευάλωτη.

Κάποτε θεωρούνταν μια ιστορία επιτυχίας μεταρρυθμίσεων, αλλά τώρα η Γεωργία  δείχνει πώς η απουσία αξιόπιστων βάσεων ασφάλειας και θεσμών μπορεί σταδιακά να υπονομεύσει τη δημοκρατική διακυβέρνηση, και να αποδυναμώσει το οικονομικό δυναμικό.

Μια Ουκρανία που αντιμετωπίζει ένα παρόμοιο αποτέλεσμα θα μπορούσε αρχικά να επωφεληθεί από ένα κύμα ενθουσιασμού δωρητών και βοήθειας για την ανασυγκρότηση της.

Αλλά χωρίς σταθερή ενσωμάτωση στις δυτικές δομές ασφάλειας και πολιτικής, η Ουκρανία θα διακινδύνευε μια αργή εκτροπή σε γεωπολιτικό γκρίζο χώρο.

Κάποιο ποσοστό των σχεδόν 7 εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων μπορεί να επιλέξει να μην επιστρέψει, στερώντας την οικονομία από το πολύτιμο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό.

Οι επενδυτές που αποφεύγουν το ρίσκο, θα μπορούσαν να επιλέξουν να αποφύγουν ένα ασταθές, εύθραυστο από άποψη ασφάλειας, ουκρανικό  περιβάλλον, περιορίζοντας τις άμεσες ξένες επενδύσεις και αναχαιτίζοντας τη διαφοροποίηση.

Η Ουκρανία θα μπορούσε να ανοίξει ξανά ευάλωτους εμπορικούς διαδρόμους ή άτυπες εξαρτήσεις που συνδέονται με τη Ρωσία.

Το κόστος ασφάλισης και τα ασφάλιστρα κινδύνου για τις επιχειρήσεις θα παρέμεναν υψηλά, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα.

Οι περιορισμοί στο μέγεθος και την ικανότητα του στρατού της, εάν αποτελέσουν μέρος μιας διαπραγματευμένηςδιευθέτησης, θα μπορούσαν πρόωρα να καταπνίξουν τους δυναμικούς τομείς της άμυνας και της τεχνολογίας της Ουκρανίας, σβήνοντας μια πιθανή μηχανή μεταπολεμικής ανάπτυξης.

Παραδόξως, η απώλεια της ουκρανικής ανατολικής επικράτειας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως περιστρεφόμενος τροχός, αποκόπτοντας το Κίεβο από μια δαπανηρή εξέγερση στο Ντονμπάς και επιτρέποντας στην ανασυγκρότηση να επικεντρωθεί σε πιο κυβερνήσιμες, λιγότερο κατεστραμμένες περιοχές που απαιτούν λιγότερες δημόσιες δαπάνες.

Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου ανάμεσα σε Ρωσία - Ουκρανία

Ελλείψει σταθερών δεσμεύσεων, το μέλλον της Ουκρανίας θα μπορούσε να παρομοιαστεί με το μέλλον της Γεωργίας, αποτελώντας μια σοβαρή υπενθύμιση ότι οι πόλεμοι μπορούν να τελειώσουν χωρίς δίκαιη ειρήνη, και ακόμη και το ισχυρότερο φιλοδυτικό αίσθημα μπορεί να εξασθενίσει εάν δεν ανταποδωθεί επαρκώς από τους δυτικούς θεσμούς.

Για την Ευρώπη και το σχέδιο εξοπλισμού

Η ισχύς της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής βάσης θα είναι σημαντική, αν όχι καθοριστική, αλλά και στις δύο περιπτώσεις δεν θα είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος σε Λονδίνο, Παρίσι και, ιδίως, στο Βερολίνο, όπου ο καγκελάριος Μερτς υποστήριξε μια ιστορική συμφωνία δαπανών που εξαιρείται από τους περιορισμούς του χρέους. 

Υπάρχουν επίσης σοβαρές προσπάθειες που βρίσκονται σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ελλείψεων στον επανεξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης των κανόνων δαπανών της ΕΕ, για το έλλειμμα και του ανοίγματος νέων δρόμων για δανεισμό, αλλά αν τα μεμονωμένα κράτη μέλη, πολλά από τα οποία διαχειρίζονται εύθραυστους κυβερνητικούς συνασπισμούς, δημοσιονομικούς περιορισμούς και λαϊκιστικές πολιτικές.

 Οι αντιξοότητες

Θα υπάρξει πολιτική βούληση και ικανότητα να εισαχθούν δύσκολες αντισταθμίσεις, ιδίως σε αγαπημένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας, αλλά αυτό μένει να φανεί.

Το 2024, οι συλλογικές αμυντικές δαπάνες των κρατών μελών της ΕΕ ανήλθαν συνολικά σε 326 δισεκατομμύρια ευρώ ή 1,9% του ΑΕΠ της ΕΕ, σημειώνοντας αύξηση 30% από το 2021, αλλά εξακολουθούν να είναι μόλις τα τέσσερα δέκατα αυτών των Ηνωμένων Πολιτειών, φτάνοντας στα σχεδόν 900 δισεκατομμύρια δολάρια. 

Καθώς η Ευρώπη μεταβαίνει από μια «μεταπολεμική» σε μια «προπολεμική» κατάσταση, αυτός θα είναι ένας σημαντικός χώρος προς παρακολούθηση" αναφέρει η τράπεζα μεταξύ άλλων.

Η Ουκρανία έχει απολέσει το 20% των πιο πλούσιων και κερδοφόρων εδαφών της, έχει χάσει την Κριμαία από το 2014, και κινδυνεύει να γίνει ένα κράτος που δεν μπορεί να ορθοποδήσει τα επόμενα χρόνια χωρίς εξωτερική βοήθεια.

Όλα αυτά συνέβησαν, διότι το Κίεβο έπρεπε να διαλέξει πλευρά, Ρωσία ή δύση, με αποτέλεσμα και τον διαμελισμό και την οικονομική καταστροφή μιας πλούσιας χώρας σε σπάνια ορυκτά και σιτηρά.      

Η Ρωσία από την άλλη πλευρά θα αναγνωριστεί χώρα με καθεστώς υπερδύναμης, το οποίο σιωπηλά είχε απολέσει το 1991, δημιουργώντας το δικό της χώρο επιρροής δίπλα στην Ευρώπη, που θα χάσει την στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ.