Τέσσερα εμβληματικά αμυντικά προγράμματα προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σχέδιό της «Ετοιμότητα ως το 2030» που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
Και τα τέσσερα αυτά προγράμματα «θα ενισχύσουν την ασφάλεια της Ευρώπης στο σύνολό της και θα αλληλοενισχύονται», τονίζει το σχετικό έγγραφο της Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Άμυνας από Μη Επανδρωμένα Σκάφη, η Παρακολούθηση της Ανατολικής Πτέρυγας, η Ευρωπαϊκή Αεροπορική Ασπίδα και η Ευρωπαϊκή Διαστημική Ασπίδα, θα είναι ανοιχτά για όλα τα κράτη μέλη που επιθυμούν να συμμετάσχουν.
Λόγω των πρόσφατων επανειλημμένων παραβιάσεων του εναέριου χώρου των κρατών μελών της ΕΕ η Επιτροπή δίνει προτεραιότητα στα δύο πρώτα από αυτά τα εμβληματικά προγράμματα: στο «τείχος» κατά των drones με στόχο να είναι πλήρως λειτουργικό έως το τέλος του 2027 και στην παρακολούθηση της ανατολικής πτέρυγας έως το τέλος του 2028, καθώς θεωρεί ότι τα κράτη μέλη που βρίσκονται στα ανατολικά σύνορα αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη άμεση απειλή από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Η αντίδραση του ΝΑΤΟ στην είσοδο περίπου είκοσι drones στον πολωνικό εναέριο χώρο ανέδειξε τα κενά στο ευρωπαϊκό οπλοστάσιο. Για να καταρρίψει τρία από αυτά τα drones, το ΝΑΤΟ αναγκάστηκε να καταφύγει σε ακριβούς πυραύλους. «Είναι σαφές ότι πρέπει να ενισχύσουμε την άμυνά μας έναντι της Ρωσίας», επιβεβαίωσε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας που προειδοποίησε: «Η Ρωσία σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να επιτεθεί στην ΕΕ, αλλά τα επόμενα χρόνια μπορεί να προετοιμαστεί γι’ αυτό».
Η εφαρμογή άμυνας κατά των drones στην ΕΕ έναντι της ρωσικής απειλής «δεν αποτελεί πλέον επιλογή», δήλωσε Κάγια Κάλας. «Τα drones ήδη επαναπροσδιορίζουν τον πόλεμο. Η ύπαρξη άμυνας κατά των drones δεν αποτελεί πλέον επιλογή για κανέναν», τόνισε και πρόσθεσε ότι θα χρειαστούμε ένα πλήρως επιχειρησιακό σύστημα μέχρι το τέλος του 2027, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Στο έγγραφο της Επιτροπής, επισημαίνεται ότι «η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Άμυνας από τα Drone θα σχεδιαστεί με μια προσέγγιση 360°, ως ένα πολυεπίπεδο, τεχνολογικά προηγμένο σύστημα με διαλειτουργικές δυνατότητες αντιμετώπισης drone για ανίχνευση, παρακολούθηση και εξουδετέρωση, καθώς και δυνατότητες για την προσβολή επίγειων στόχων, αξιοποιώντας την τεχνολογία drone για ακριβείς επιθέσεις». Αυτές οι ευρωπαϊκές δυνατότητες κατά των drones θα πρέπει να βασίζονται στα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ωστόσο, το «τείχος» κατά των drones, έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε πολλά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Γαλλίας που έχουν εκφράσει αμφιβολίες για την αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αυτόν τον τομέα. «Τα κράτη μέλη βρίσκονται στη θέση του οδηγού. Αυτά είναι που αποφασίζουν τι θα αγοράσουν ή τι θα αναπτύξουν, πότε και από ποιον», διαβεβαίωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ.
«Τα κράτη μέλη θα αποφασίσουν για αυτές τις εμβληματικές πρωτοβουλίες, καθώς και για πιθανές πρόσθετες (π.χ. κυβερνοασφάλεια, ναυτιλία…). Θα είναι οι κινητήριες δυνάμεις αυτών των πρωτοβουλιών, συμφωνώντας όπως κρίνουν κατάλληλο για τους συγκεκριμένους στόχους, την κατανομή καθηκόντων, την κατανομή των κονδυλίων των εθνικών προϋπολογισμών και το καταλληλότερο πλαίσιο για την επίτευξή τους» αναφέρει το 15σέλιδο έγγραφο της Επιτροπής για το χάρτη πορείας αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030.
«Η Επιτροπή θα περιοριστεί σε ένα διευκολυντικό ρόλο», ξεκαθάρισε από την πλευρά του, ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους. Η Επιτροπή θα ενεργεί ως «μεσολαβητής» θα παρέχει «τεχνική βοήθεια ή συμβουλευτική στα κράτη-μέλη». Μέσω των αρμόδιων ευρωπαϊκών οργανισμών (ΕΥΕΔ, Στρατιωτικό Επιτελείο ΕΕ και Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας), η Επιτροπή θα παρέχει συμβουλές στα κράτη μέλη και θα διασφαλίζει ότι οι εμβληματικές πρωτοβουλίες υποστηρίζουν συμφωνημένους τομείς προτεραιότητας δυνατοτήτων, ευθυγραμμίζονται με τους μακροπρόθεσμους στόχους ανάπτυξης δυνατοτήτων και είναι συνεπείς με τα στρατιωτικά σχέδια του ΝΑΤΟ. Μέχρι την άνοιξη του 2026, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν για την κατάλληλη ρύθμιση συντονισμού.
Επίτροπος Άμυνας Κουμπίλιους
Η εφαρμογή αυτών των έργων θα απαιτήσει «τεράστια χρηματικά ποσά», αναγνώρισε ο Επίτροπος Άμυνας. «Τα επόμενα δέκα χρόνια – έως το 2035, θα δαπανήσουμε 6,8 τρισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα – σε αμιγώς αμυντικά έργα θα δαπανηθεί το 50%, δηλαδή 3,4 τρις ευρώ», δήλωσε ο Α. Κουμπίλιους και το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού θα προέλθει από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, αλλά παραμένουν αχρησιμοποίητα περίπου 300 δισεκατομμύρια ευρώ στα ταμεία της ΕΕ.
Ο Α. Κουμπίλιους ανέφερε, επίσης, ότι οι κοινές προμήθειες θα μειώσουν τις τιμές για την αμυντική παραγωγή κατά 30%. Όπως είπε, στόχος είναι να αυξηθούν οι κοινές προμήθειες, από 20% που είναι σήμερα σε 40% έως το τέλος του 2027. «Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις επενδύσεις στην άμυνα έως το 2035, μπορούν να εξοικονομηθούν έως και 200 δις ευρώ για τις εθνικές κυβερνήσεις και τους φορολογούμενους».
Τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση για την αγορά οπλισμού από τα δάνεια, ύψους 150 δις ευρώ που διαθέτει το πρόγραμμα SAFE. H Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι θα χρειαστούν περίπου 800 δισεκατομμύρια ευρώ για να επιτευχθεί ο στόχος ενός «αξιόπιστου» αμυντικού συστήματος έως το 2030. «Εμμένουμε σε αυτήν την εκτίμηση», διαβεβαίωσε ο Επίτροπος ‘Αμυνας.
