Μία αποστροφή από την τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο πλαίσιο της 29ης ετήσιας συζήτησης στρογγυλής τραπέζης του Economist κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τον καθηγητή Οικονομικών Ντάρον Ατζέμογλου, αποτυπώνει τη στάση της Ελλάδας και τη βαθύτερη κατανόηση της νέας παγκόσμιας ισορροπίας. «Σε έναν πολυπολικό κόσμο όπου οι περιφερειακοί σχηματισμοί αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία» ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης συμπληρώνοντας ότι «η νούμερο ένα προτεραιότητά μας είναι να διασφαλίσουμε ότι θα προωθήσουμε τις αλλαγές στην Ευρώπη που θα μας επιτρέψουν να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί και να έχουμε ουσιαστικό ρόλο, σε μια εποχή όπου οι παράμετροι της παγκόσμιας τάξης έχουν αλλάξει».
Η επισήμανση του πρωθυπουργού για την ανάγκη να διασφαλιστεί ένας ουσιαστικός ρόλος της Ευρώπης σε ένα παγκόσμιο σύστημα που μεταβάλλεται συνεχώς, υποδεικνύει την παράλληλη στρατηγική της Ελλάδας. Η χώρα αξιοποιεί κάθε περιφερειακή δυναμική που μπορεί να στηρίξει την εξωτερική της πολιτική, να ενισχύσει την ασφάλεια και να εξάγει σταθερότητα.
Η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα
Σε έναν πολυπολικό κόσμο όπου δεν υπάρχουν πλέον σταθεροί ηγεμονικοί πόλοι, οι περιφερειακές δομές συνεργασίας αποκτούν ουσιαστικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική και την προάσπιση εθνικών συμφερόντων.
Τα τελευταία δέκα χρόνια η Ελλάδα προσαρμόζει το διπλωματικό της αποτύπωμα, αξιοποιώντας ένα σύνολο περιφερειακών σχηματισμών που καλύπτουν ολόκληρο τον περίγυρό της. Μέσα από αυτούς τους μηχανισμούς η χώρα αποκτά πρόσβαση σε διπλωματικά τραπέζια, ενισχύει την τεχνική της εμβέλεια και διαμορφώνει πλέγματα συμφερόντων με σταθερούς συνομιλητές. Πρόκειται για μια επιλογή που δεν εδράζεται σε προσδοκίες ευρωπαϊκής αυτασφάλειας, αλλά σε πρακτική ανάγκη στρατηγικής παρουσίας.
Το σχήμα Ελλάδας Κύπρου Ισραήλ με τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών
Η τριμερής αυτή συνεργασία με την προσθήκη των Ηνωμένων Πολιτειών έχει σαφή γεωστρατηγική κατεύθυνση. Επικεντρώνεται στην ασφάλεια, στην ενεργειακή διασύνδεση και στη σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου. Η Ουάσινγκτον λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής επιρροής και διασφαλίζει διεθνή παρουσία στην περιφερειακή εξίσωση.
Το EastMed Gas Forum ως πλατφόρμα ενεργειακής ισχύος
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο EastMed Gas Forum έχει διπλή λειτουργία. Αναδεικνύει τον ρόλο της χώρας ως σταθερού παρόχου και διαμετακομιστή ενέργειας και ταυτόχρονα ενισχύει τις διπλωματικές της σχέσεις με Ισραήλ, Αίγυπτο και άλλες μεσογειακές χώρες. Η συσχέτιση ενεργειακών και γεωπολιτικών παραμέτρων επιτρέπει την ταυτόχρονη προώθηση οικονομικών και στρατηγικών στόχων.
Οι τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο
Η Αθήνα έχει διαμορφώσει ένα πλέγμα συνεργασιών με κράτη που έχουν συγκλίνοντα συμφέροντα στα ζητήματα ασφάλειας, θαλάσσιας δικαιοδοσίας και γεωοικονομίας. Οι τακτικές συναντήσεις και κοινές ασκήσεις με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τη Γαλλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συγκροτούν ένα άτυπο σύστημα συνεννόησης με σταθερή στρατηγική αξία.
Ο ρόλος του MED9 στον ευρωπαϊκό νότο
Η συμμετοχή της Ελλάδας στον μεσογειακό σχηματισμό MED9 επιτρέπει την προώθηση κοινών θέσεων μεταξύ των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Μέσα από αυτό το σχήμα ενισχύεται η πολιτική παρουσία της χώρας στις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις για την ενέργεια, τη μετανάστευση και την πράσινη μετάβαση.
Η στρατηγική σημασία της Αδριατικής και του Ιονίου
Η στρατηγική EUSAIR για την Αδριατική και το Ιόνιο παρέχει ένα θεσμικό πλαίσιο διασύνδεσης της Ελλάδας με τα Δυτικά Βαλκάνια. Η ενίσχυση των λιμένων, η ανάπτυξη μεταφορών και η περιβαλλοντική πολιτική αποτελούν τομείς στους οποίους η χώρα αποκτά παρουσία και επιρροή. Η σύνδεση με Αλβανία, Μαυροβούνιο και Κροατία ενισχύει το γεωοικονομικό αποτύπωμα της Αθήνας.
Η θεσμική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα
Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας της Μαύρης Θάλασσας προσφέρει πρόσβαση σε μια γεωπολιτικά κρίσιμη περιοχή. Μέσα από αυτό το δίκτυο διατηρούνται ανοιχτοί δίαυλοι με χώρες που βρίσκονται σε τροχιά εντάσεων. Η σταθερή παρουσία χωρίς υπερέκθεση επιτρέπει στην ελληνική διπλωματία να παρακολουθεί εξελίξεις και να αναπτύσσει τεχνικές και οικονομικές συνέργειες.
Οι βαλκανικές συνέργειες και η πολιτική διείσδυση
Η συνεργασία με Ρουμανία, Σερβία και Βουλγαρία συγκροτεί έναν διάδρομο περιφερειακής σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Μέσα από έργα υποδομών, ενεργειακές συνδέσεις και πολιτική υποστήριξη προς την ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων, η Ελλάδα κατοχυρώνει ρόλο ρυθμιστή και ενδιάμεσου παράγοντα.
Το δίκτυο περιφερειακής παρουσίας της Ελλάδας
Η ελληνική εξωτερική πολιτική διαμορφώνει ένα πολυδιάστατο δίκτυο περιφερειακής παρουσίας, το οποίο ενισχύει την επιρροή της χώρας πέρα από το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Τα περιφερειακά σχήματα λειτουργούν ως μηχανισμοί σταθεροποίησης, ανάπτυξης, άμυνας και συνεννόησης. Σε ένα περιβάλλον όπου οι κανόνες μεταβάλλονται και οι ισορροπίες κινούνται διαρκώς, η ύπαρξη λειτουργικών συμμαχιών αποτελεί τη σταθερότερη βάση για πολιτική αυτονομία και γεωπολιτική επιβίωση.
