Τον περασμένο μήνα, όταν ρωτήθηκε αν θα συμμετάσχει σε επίθεση κατά του Ιράν, ο Ντόναλντ Τραμπ απάντησε: «Ίσως το κάνω, ίσως όχι. Κανείς δεν ξέρει τι θα κάνω». Έδωσε την εντύπωση ότι θα δώσει χρόνο για διαπραγματεύσεις – αλλά τελικά αποφάσισε να βομβαρδίσει.

Έτσι φαίνεται να δημιουργείται ένα μοτίβο: το μόνο σταθερό πράγμα στον Τραμπ είναι η αστάθειά του. Αλλά αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο ίδιος χρησιμοποιεί την απρόβλεπτη συμπεριφορά του ως στρατηγική.

Ο καθηγητής Peter Trubowitz από το London School of Economics λέει: «Ο Τραμπ έχει συγκεντρώσει όλη τη δύναμη λήψης αποφάσεων στα χέρια του, κάτι που κάνει την πολιτική των ΗΠΑ να εξαρτάται από τον χαρακτήρα και τα κέφια του».

Η θεωρία του «Τρελού»

Αυτή η προσέγγιση είναι γνωστή ως «Θεωρία του Τρελού». Ο ηγέτης παρουσιάζεται ως απρόβλεπτος και ικανός για τα πάντα, ώστε να φοβίσει τον αντίπαλο και να πάρει αυτό που θέλει. Ο Τραμπ το πιστεύει και το εφαρμόζει.

Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα: αν οι εχθροί του έχουν ήδη καταλάβει τον χαρακτήρα του, τότε η «τρέλα» του δεν τους φοβίζει πια – τη θεωρούν αναμενόμενη.

Επιθέσεις, προσβολές και αγκαλιές

Στην αρχή της δεύτερης θητείας του, ο Τραμπ φάνηκε να υποστηρίζει τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν και να επιτίθεται σε συμμάχους των ΗΠΑ. Πρότεινε μέχρι και στρατιωτική κατάληψη της Γροιλανδίας, προσέβαλε τον Καναδά και αμφισβήτησε τη δέσμευση των ΗΠΑ προς το ΝΑΤΟ.

Διαρροές από το Λευκό Οίκο έδειξαν την περιφρόνηση προς τους Ευρωπαίους συμμάχους. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ έγραψε σε μήνυμα: «Είναι ΑΞΙΟΛΥΠΗΤΟΙ».

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, δήλωσε ότι η Αμερική δεν θα εγγυάται πλέον την ασφάλεια της Ευρώπης. Αυτό ήταν ένα σοκ για μια συμμαχία που κράτησε 80 χρόνια.

Το αποτέλεσμα: Αύξηση εξοπλισμών

Παρά την αστάθεια, η προσέγγιση του Τραμπ είχε αποτέλεσμα. Η Βρετανία αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες, και σύντομα όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ τους για άμυνα – κάτι που κανένας πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είχε πετύχει.

Κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοιά του. Σε μήνυμα προς τον Τραμπ, ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ Mark Rutte τον ευχαρίστησε και του έγραψε: «Θα πετύχεις κάτι που κανείς πρόεδρος δεν κατάφερε».

Ο πρώην συνεργάτης του Τραμπ, Anthony Scaramucci, σχολίασε: «Ο Τραμπ γελάει μαζί σας από το Air Force One».

Αυτό δείχνει ότι αν οι άλλοι ηγέτες θεωρούν ότι ο Τραμπ ζητά μόνο θαυμασμό και εντυπώσεις, τότε μπορούν να προβλέψουν τη συμπεριφορά του – άρα η στρατηγική του αποδυναμώνεται.

Οι εχθροί που δεν πείθονται

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρότι δέχτηκε πιέσεις, τελικά παραχώρησε στην Αμερική δικαιώματα σε ουκρανικούς φυσικούς πόρους.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, όμως, δεν επηρεάζεται. Ο Τραμπ δήλωσε απογοητευμένος που ο Ρώσος ηγέτης δεν θέλει να τελειώσει τον πόλεμο.

Η επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν θεωρείται η πιο απρόβλεπτη κίνηση της δεύτερης θητείας του. Όμως ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν πως θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα – ότι δηλαδή θα ενισχύσει τη θέληση του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, όχι να υποχωρήσει.

Ο καθηγητής Desch λέει: «Το Ιράν βλέπει τι έγινε με τον Σαντάμ Χουσεΐν και τον Καντάφι – και θέλει πυρηνικά για να αποφύγει την ίδια μοίρα».

Έλλειψη εμπιστοσύνης;

Η αστάθεια ίσως να απέδωσε στους συμμάχους προσωρινά, αλλά μακροπρόθεσμα δημιουργεί ανησυχίες. Μπορεί να θεωρηθεί ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον αξιόπιστος σύμμαχος.

Η καθηγήτρια Julie Norman λέει: «Αν οι άλλες χώρες δεν εμπιστεύονται τις ΗΠΑ, θα αρχίσουν να απομακρύνονται».

Ο Γερμανός Καγκελάριος Friedrich Merz δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να γίνει στρατιωτικά ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ.

Αυτό, σύμφωνα με ειδικούς, σημαίνει αύξηση της παραγωγής όπλων στην Ευρώπη, ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και ανάπτυξη τεχνολογιών που σήμερα μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν.

Αλλά όλα αυτά θα χρειαστούν χρόνια για να υλοποιηθούν.